İklim Nedir Kısaca Ve İklim Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir ?

Küresel ısınmanın gündemde hararetli bir şekilde tartışıldığı son günlerde iklim değişikliği ve karakteristikleri üzerindeki önem azalmış gibi görünüyor. Daha önceki dönemlerde medya ve bilim bültenlerinde sık sık bahsedilen iklim kavramının üzerinde durulmamaya başlandı. Fakat bu kavram hayatımızın her anında ve her zaman çevremizde olan bir kavramdır. Çünkü iklim doğanın temel kavramlarından bir tanesi ve biz o doğanın çok kısıtlı bir parçasında yaşıyoruz. Peki, hayatımızı bu kadar etkileyen iklim kısaca nedir , çeşitleri ve özellikleri nelerdir ?

İklim Nedir Kısaca ?

Belirli bir yerde yaşanan uzun süreli hava koşullarına denir. Kısaca bir tanım ile bir bölgenin hava koşullarını meydana getiren olayları özetleyen genel durumlardır, şeklinde olur.

Uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama hava koşullarına, yıllık ortalama sıcaklık değerlerine ve buna bağlı olarak bir bölge içinde oluşan doğal bitki örtüsü türlerine kısaca iklim adı verilir.

Bir yerin hava durumu günlük değişebilir ya da aynı gün içerisinde çok değişik biçimlerde yaşanabilir. Sabah güneşli olan hava öğlen yağmurlu akşam parçalı bulutlu yaşanabilir. Bu değişimler hava durumu nedir sorusunun yanıtıdır. Yani, kısa süreli hava olayları değişimlerine hava durumu denir.

Fakat bu sorusunun cevabı aranırken aynı zamanda o bölgede yaşanan mevsimsel hava değişiklikleri de araştırılmalıdır.

İklim Ne Zaman Değişir ?

İklim değişikliği bir yıl ya da bir haftaya bağlı olarak yaşanmaz. Bu değişimler hava durumu değişimleri olarak açıklanır. peki nee zaman değişir sorusuna bu alanda uzman olan bilim adamlarının bir arada çalıştığı Dünya Meteoroloji Örgütü ( DMÖ )cevap vermektedir. DMÖ uzmanlarına göre iklim değişikliği için en az otuz yıllık bir değişim sürecinin yaşanması gereklidir.

İklim Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir ?

Dünyada görülen iklim tipleri nelerdir sorusunun 3 ana cevabı bulunmaktadır: Sıcak , Ilıman  ve Soğuk iklim türleri. Her 3 türü de kendi içerisinde birden fazla alt türünü içermektedir.

1 – Sıcak İklim Türleri Nelerdir?

Dünyada görülen, 4 farklı sıcak iklim türü bulunmaktadır. Bunlar ekvatoral iklim , tropikal iklim , muson iklimi ve çöl iklimi şeklindedir.

a – Ekvatoral ( Ekvator İklimi Nedir ? )

Dünya üzerinde 10 Kuzey ve 10 Güney enlemleri arasında belirgin bir şekilde yaşanan ekvatoral iklim nedir kısaca anlatınız, sorusunun cevabı şu özellikler ile özetlenebilir:

• Yıllık sıcaklık ortalaması 25 derece civarında gözlenir.
• Yıllık sıcaklık farkı ortalama 4 derecedir.
• Düzenli bir yağış rejimine sahip olup konveksiyonel yağış görülür.
• Yıllık yağış miktarı en az 2000 mm ölçülmektedir. Yağışların en çok görüldüğü dönem ekinoks tarihleridir.
• Bitki örtüsü yemyeşil yağmur ormanlarından oluşur.
• Ağaçların ortalama boyu 50 – 60 metre civarındadır.

b – Tropikal

Savan iklimi olarak da adlandırılan tropikal iklim nedir kısaca anlatınız sorusunun cevabı ise şu şekildedir:

• Tropikal iklim kuşağı 10 – 30 Kuzey ve Güney enlemlerinde yaşanan belirgin türüdür.
• Yıllık sıcaklık farkı çok az olan bu türünde yaz ayları yağışlı; kış ayları ise kurak yaşanır.
• Konvensiyonel yağışın hakim olduğu bu türünde yıllık yağış miktarı 1000 mm ile 2000 mm arasında görülür.
• Seyrek ağaçlardan oluşan bitki örtüsü yaz aylarında gür ve uzun boylu; kış aylarında kurumuş halde izlenir.

c – Muson İklimi Nedir ?

Asya kıtasının güney doğu bölgesinde görülen muson iklimi özellikleri aşağıdaki gibidir:

• Muson rüzgarlarının hakim olduğu bu türünde yıllık sıcaklık ortalaması 25 derecedir.
• 2000 mm üzerinde yağış alan bu kuşağın yağış kaynağı muson rüzgarlarıdır.
• Kurak kış aylarının ardından ılıman ve yağışlı yaz ayları yaşanır. Dünyanın en çok yağış alan bölgesi muson ikliminin hakim olduğu ülkelerdir.
• Yamaç yağışlarının hakim olduğu muson iklim kuşağında bitki örtüsü ormandan oluşur.

d – Çöl İklimi

Sıcak iklim kuşakları arasında son sırada yer alan çöl iklimi nedir , çöl iklimi kısaca nasıldır , işte cevapları! Çöl iklimi

• Yıllık yağış miktarı 100 mm’nin altındadır. Bu nedenle çöl iklimi meydana gelir.
• Günlük sıcaklık farkının çok fazla olması nedeniyle hem en sıcak hem de en soğuk hava durumlarının yaşandığı türüdür.
• Bitki örtüsü yok deneyecek kadar zayıftır. Kaktüs ve suya ihtiyaç duymayan bitkiler bulunmaktadır.
• Karasal iklim özelliklerinin yaşandığı bu bölgede yaşam alanları su kenarlarına dağılmış şekildedir.

2 – Ilıman İklim Türleri Nelerdir ?

İklim çeşitleri arasında ikinci sırada yer alan ılıman iklim kuşakları 4 şekilde yaşanır: Akdeniz , Okyanusal , Karasal ve Step iklimi.

a – Akdeniz

Akdeniz iklimi nedir sorusunun en doğru cevabı yazlar sıcak ve kurak hava koşullarına hakim olan, kışlar ise ılık ve yağışlı hava koşullarının yaşandığı iklim alanları şeklindedir. Ayrıca akdeniz iklim özellikleri ise aşağıdaki gibidir:

• Yıllık sıcaklık ortalaması 15 ile 20 derece arasındadır.
• 600 mm ile 1000 mm arasında yıllık yağışı alırlar.
• Maki ismi verilen kısa boylu ağaçlardan oluşan bitki örtüsüne sahiptir.

b – Okyanusal

Ilıman iklim olarak da adlandırılan bu türü 40 – 60 enlemleri arasında belirgin bir şekilde yaşanır. Ilıman iklimin hakim olduğu bu kuşakta ;

• Yazlar serin yaşanırken kışlar ılık bir hava hakimdir.
• Yıllık sıcaklık ortalaması 14 ile 15 derece arasında değişir.
• Yıllık yağış miktarı 1000 mm ile 1500 mm arasındadır.
• İğne yapraklı kısa boylu ağaçlardan oluşan bitki örtüsü hakimdir.

3 – Karasal İklimin Özellikleri Nelerdir ?

Daha çok Orta kuşak ülkelerinde, denize uzak bölgelerde yaşanan karasal iklimin en çok yaşandığı bölgeler Sibirya, Kuzey Amerika ve Doğu Avrupa çevresidir. Türkiye’nin İç Anadolu bölgesinde de yaşanan Karasal iklim nedir ve özellikleri nelerdir ?

• Bu bölgelerde kış ayları çok soğuk yaşanırken; yaz ayları zaman olarak çok kısa, sıcaklık olarak ise çok yüksek seviyeler yaşanır.
• Bu kuşağında yıllık en fazla 600 mm yağış alınır.
• Yağışların çok büyük bir çoğunluğu yaz aylarında düşerken, kış ayları ise yağışın en az görüldüğü mevsimdir.
• Kış aylarında çoğunlukla kar şeklinde düşen yağış, havanın soğuk olması nedeniyle erimez. Böylece toprağın üzerinde kalan kar ortalama 4 – 5 ay boyunca erimez.
• Karasal iklim bitki örtüsü iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır.
• Daha az yağış gören bölgelerde ise çayır ya da bozkır (step) bitki örtüsü görülür.

4 – Step İklimi ( Yarı Kurak ) Nedir ?

Günlük sıcaklık farkı karasal iklimden daha az olan step iklimi nedir , step iklimi özellikleri nelerdir?

• Step iklimi yıllık ve günlük sıcaklık farkının yüksek olduğu fakat bu durumun karasal iklim kadar sert olmadığı türüdür.
• İklim çeşitleri arasında en fazla yağışın ilkbahar aylarında düştüğü step ikliminde yıllık ortalama 500 mm yağış alınır.
• Sıcak kuşak bölgesinde yaşanan 15 – 20 derece enlemleri arasında yaşanan step iklimine Tropikal Step ismi verilir. Bunun nedeni ise bu bölgelerde savan ve çöl iklimleri bir arada yaşanır.
• Yıllık sıcaklık farkı ortalama 15 ile 30 derece olan step iklimi bitki örtüsü kısa boylu otlardan oluşur.

5 – Soğuk İklim Nedir Tipleri Nelerdir

Dünyanın birçok yerinde yaşanan soğuk iklimler kendi içerisinde 3 farklı türe sahiptir: Tundra İklimi, Kutup İklimi ve Yüksek Dağ İklimi.

a – Tundra İklimi Nedir Kısaca Özellikleri Nelerdir ?

Tundra iklimi Kuzey Yarımkürede bulunan 60 derece paralelleri ile kutup bölgesi arasındaki iklim kuşağıdır. Soğuk iklimler arasındaki tundra iklimi nedir sorusunun cevabını bulmak için özelliklerinin incelenmesi gereklidir. İşte, tundra iklimi özellikleri:

• Yıllık sıcaklık ortalaması 10 dereceyi geçmeyen tundra kuşağında kış aylarında -30 ile -40 derece arasında ölçüm yapılır.
• Yıllık sıcaklık farkının en yüksek olduğu iklim çeşitleri arasında olan tundra ikliminde 60 derecelik bır sıcaklık farkı vardır.
• Yağışın az görüldüğü bu türünde yıllık 200 ile 250 mm arasında yağış görülür.
• Havaların çok soğuk olması nedeniyle toprak yılın çok büyük bir bölümünde donmuş halde durur.
• Yaz aylarında ise toprağın üst kısmı çamurlaşır ve bataklıklara neden olur.
• Kısa otlar, çayırlar ve yosunlarla kaplı bir bitki örtüsü hakimdir.

b – Kutup İklimi Nedir ?

Soğuk iklim çeşitleri arasında yer alan kutup iklimi Kuzey Kutbu çevresinde, Antarktika ve Grönland iç kesimlerinde yaşanır. Kutup iklimi özellikleri ise aşağıdaki gibidir:

• Yıllık ortalama sıcaklık – 40 derecenin altındadır. Yıllık sıcaklık farklı 20 ile 30 derece arasında değişmektedir.
• Kutup kuşağında ortalama yağış 200 mm civarındadır.
• Belirgin bir bitki örtüsü olmamasının sebebi, çok soğuk ve kar – buzla kaplı bir toprağın hakim olmasıdır.

c – Yüksek Dağ İklimi

Soğuk iklim çeşitleri arasında son sırada yer alan yüksek dağ iklimi nedir ? Yüksek dağ iklimi özellikleri nelerdir? Yüksek dağ iklimi özellikleri aşağıdaki gibidir:

• En ılık soğuk türü olan yüksek dağ iklimi, ılık ve sıcak kuşaklarındaki yüksek dağ zirvelerinde yaşanır. And dağları, Kayalık dağları ve Himalayalar bu çeşitinin görüldüğü başlıca yerlerdir.
• Yıl boyunca düşük sıcaklık koşullarının olduğu bu türünde yıllık sıcaklık yüksek, ortalama sıcaklık ise düşüktür.
• Diğer soğuk iklim türleri gibi yüksek dağ iklimi türünde de toprağın üzeri buzullarla kaplıdır. Bu nedenle cılız ya da hiç belirgin olmayan seyrek otlar görülür.

İklim nedir kısaca cevap vermeye çalıştığımız yazımızın sonuna geldin umarım faydalı bir içerik olmuştur.

Sıkça Sorulan Sorular