Ohm Yasası Nedir Kısaca Açıklaması ve Formülleri
İçindekiler
Ohm Yasası Nedir Kısaca
Ohm Yasası olarak bilinen ünlü denklem 1827 tarihinde Georg Simon Ohm (1789 – 1834) tarafından The Galvanic Circuit Investigated Mathematically’de yayınlandı. Alman bilim adamı çalışmalarını yayınlandığında bir miktar ses getirmiş olsa da gerçek değerinin anlaşılması ve adının onurlandırılması ölümünden yaklaşık otuz yıl sonrasını bulmuştur. Ohm adı uzun zamandır Georg Simon Ohm ‘un anısına Direnç birimi olarak kullanılmaktadır. Şimdi Ohm Yasası nedir kısaca açıklayalım.
Georg Simon Ohm yaptığı deneylerde uzun süre Elektrik Devrelerini incelemiş ve devrede dolanan akımın gerilime oranının sabit bir değer olduğunu ve bu değerin devrenin direncine eşit olduğunu farketmiştir. Georg Simon Ohm, akım, gerilim ve direnç arkasındaki bu ilişkiyi formülize ederek elektrik devreleri üzerinde ileride kuantumun E=mc2 sı kadar bilindik olacak ünlü Ohm Yasasını ortaya çıkardı.
Basit bir elektrik devresinin elemanlarını sıralayacak olursak iletken bir tel, bir güç kaynağı, bir direnç ve bir anahtardan bahsedebiliriz. Böyle bir devrede dolanan akımı ise su borusunda akan suyun akışına benzetebiliriz. Tanım olarak iletken üzerinde sürekli olarak gerçekleşen yük hareketine elektrik akımı denmektedir. I harfi ile gösterilen akim birimi Amper ‘dir. Fransız bilim adamı Andre M. Ampere akım üzerine yaptığı çalışmalarla bilinmektedir ve onun anısına akım birimi Amper olarak seçilmiştir.
Akım için kullanılan I sembolünün kaynağı ise Fransızca ‘ya dayanmaktadır. Akım yoğunluğu anlamına gelen Intensite du Courant kavramı I sembolüne kaynaklık etmiştir.
Ohm Yasası Formülü Nedir ?
Devrede akımı arttırmak için güç kaynağının geriliminin artması gerekir. Bu durumda akımın gerilime oranı her durumda sabit kalacaktır. Ohm bu sabit değerin devrenin direncine eşit olduğunu göstermiş ve bu durumu şu şekilde formüle dökmüştür.
R=V/I
Burada,
- R => Devrenin direnci,
- V => Devrenin gerilimi,
- I => Devrede dolanan akımı ifade etmektedir.
Gerilim iki farklı nokta arasında sürekli değişen potansiyel enerjinin bir ölçüsü olarak ifade edilebilir. Gerilimin varlığı sayesinde devrede akım belirli bir noktadan bir başka noktaya taşınabilmektedir. Gerilim (Voltage) işlemler sırasında V harfi ile temsil edilir ve birimi Volt ‘dur. İtalyan fizikçi Alessandro Volta ‘ nın anısına bu birim seçilmiştir. Açıkçası fizikte kullanılan birimlerin nerdeyse tamamı o konuda çalışmaları bulunan ve çığır açmış olan bilim adamlarının adını taşımaktadır.
Gerilim gibi direnç de iki nokta arasındaki göreceli bir niceliktir. Elektrik devresinde direnç, akıma karşı koyan , zorluk gösteren devre elemanı olarak tanımlanır. İngilizce Resistance kelimesine karşılık gelen direnç için R harfi sembol olarak kullanılmaktadır. Birimi ise daha önce bahsettiğimiz gibi Georg Simon Ohm ‘un hatırasını yaşatmak için Ohm olarak seçilmiştir.
Kısaca Ohm Kanunu bir devrede akımı, gerilimi ya da direncin değerini ölçmek için oldukça yararlıdır. Örneğin çalışan bir devrede akımın ölçülmesi güçtür. Bu durumda kullanılan ohm yasası pratikte elektrikçiler için büyük kolaylık olacaktır.
Son olarak Ohm Yasası Formülü için aşağıdaki üçgeni verelim. Ölçmek istediğiniz büyüklük için yapmanız gereken işlemi kolaylıkla görebilirsiniz.
Üçgende örneğin gerilim ölçmek istiyorsanız formülün V= I x R olduğu görülmektedir. Benzer şekilde akım ya da direnç ölçümü için de formül çıkarımı resimde görüldüğü gibidir.
